• Cover Image

He Wahi Mooolelo No Batimea Puaaiki, No Wailuku, Maui

By: J. S. Gelina

Olioli na kanaka a pau ke nanaku i na mea kupaianaha. Ina ike kakou i ka hale hou, he hale nunui, ano e, a me ka hanohano loa, olioli ka naau me ka mahalo. Pela no ke ike i ka moku nani, holo, ane e, e like me ka moku ahu, olioli ka naau me ka mahalo. Ina hoi ike kakou i ka aina ino, pilipali, nahelehele, aa, a ua hanaia ua aina la a maikai, ua paa i ka pa, ua mahiia, a ua uliuli i na mea kanu, e like me ke ko, kalo, kulina, uala, kofe, olioli no hoi ka naau ke nana ae. Pela no ke nana ke kanaka i ka hoku welowelo, a me ka hoku lele paha i ka lani; a i ka luapele paha ma ka honua, lelele ka houpo a a mahalo no hoi. No ke Akua mai keia ano o ke kanaka, i mahalo i na mea maikai, ana i ike ai; a o ka ike ana i na hana kupaianaha a ke Akua, ka mea e naauao ai ke kanaka; maopopo malaila ka mana, a me ke akamai, a me ka lokomaikai i e leova, i mahalo ka naau ia ia....

Ua hanau o Puaailiki ma Waikapu ma Maui, he kulanakauhale ma kahi kokoke i Wailuku. Aole akaka lea ka makahiki o kona hanau ana. Ua manao ia i ka makahiki paha o ka Haku 1785. Ua olelo ia ma ka Mooolelo o Hawaii, i kona wa komalii uuku, ua eliia kona lua kupapau e kona makuwahine, a ma-nao oia e hoolei i kana keiki iloko, aka, ua hoo pakeleia ia i kekahi makamaka. No ke Akua kona pakele. Ua akaka lea, ua hanau ia o Puaaiki i ka wa pouli loa. Aoleikeia ke Akua oiaio, ia manawa. Pau loa ko Hawaii poe i ka hoomanakii. He poe makau wale na kanaka. Pau loa na?lii a me na kanaka i ke kulou ilalo imua o na akua pohaku, a me na?kua laau Ua kahinuia na kuahu o ua diamonio i ke koko o kanaka o Hawaii nei. Noiaila, ua maopopo, ua nui ka hewa o na?lii a me kanaka. Ua haumia loa na mea a pau. Ua ike pinepine ia ka pepehi kanaka, a me ka moe kolohe, a me ka aihue, a me ka uumi kamalii, a me na mea ano n pau loa. Aole pau i ka heluia na meauio i hanala, ia manawa. A i ka hiki ana mai o Lono ma, ua inahuahua ka hewa o Hawaii. A i kona make ana ma Kealakekua i ka pepehiia, ua holo na moku o Beritania me ka makau, a ua kapaia ko Hawaii poe he poe ai ...

Read More